Wanneer je je handen wrijft, ontstaat door de wrijving warmte. Bij vloeistoffen en gassen wordt de warmte opgewekt door toevallige botsingen tussen deeltjes. Bij verbranding veroorzaken de botsingen een ware explosie.
Bij vaste stoffen ontstaat de interne wrijving door trilling.

Hoewel twee voorwerpen dezelfde temperatuur hebben, bevatten ze mogelijk niet dezelfde hoeveelheid warmte. Het hangt af van de warmteopnamecapaciteit van de materie waaruit die voorwerpen is opgebouwd. Speksteen heeft een zeer hoge warmteopnamecapaciteit en wordt daarom veel in kachels gebruikt.

Leg je een warm en een koud voorwerp tegen elkaar, dan zullen ze door warmtegeleiding na verloop van tijd beide even warm aanvoelen.

Convectiewarmte

Giet je water in een hete kookpot, dan zal het water dat in contact komt met de wanden opwarmen. De verwarmde deeltjes zijn beweeglijker en worden lichter, waardoor ze stijgen. Nu komen de koude deeltjes in aanraking met de wanden en worden ook zij opgewarmd. Dit heet "convectie".

Convectie betekent samen bewegen. Het kan niet optreden in vaste stoffen, wel in vloeistoffen en gassen.

Convectieverwarming is dus verwarming via warme lucht en is een indirecte warmteoverdracht.

Stralingswarmte

Het warme, onzichtbare licht dat een hete kachel uitstraalt zal elk voorwerp waarop het valt opwarmen. Onze huid zal vervolgens via ons bloed die warmte door ons lichaam verspreiden.

Een verwarmingstoestel met 100% stralingswarmte bestaat niet, want er zal altijd convectie plaats vinden. De stralingswarmte ligt dan ook meestal tussen de 50 en 100%.

Convectieverwarming produceert minimaal 50% warme lucht. Daaronder vallen ook de meeste metalen houtkachels en in het bijzonder de dubbelwandige versies.
Zeer efficiente convectoren hebben een stralingswarmte van maximaal 10%.

Warmteaccumulatie

Warmteaccumulatie is het opslaan van warmte-energie. Je kunt er energie mee besparen, of energie-kosten wanneer je een dag- en nachttarief hebt. Ook wordt geaccumuleerde warmte als "zacht" ervaren.

Er zijn warmte accumulerende houtkachels die voor 24 uur warmte kunnen opslaan. Je hoeft dus maar één keer per dag te stoken. Ze geven echter voornamelijk stralingswarmte.

 

De speksteenkachel heeft bovendien slechts een half uur nodig om op temperatuur te komen. Je ziet een voorbeeld op de afbeelding hiernaast.

Elektrische warmteaccumulatie

Wanneer je gedurende bepaalde periodes gebruik kunt maken van een lager energietarief, is het natuurlijk interessant om vooral tijdens die periode te stoken. De accumulatie gebeurt in een niet zichtbare speksteen. Vervolgens wordt de warmte vrijgegeven als convectiewarmte.

Maar er zijn ook modellen waarbij de steen zichtbaar is en stralingswarmte vrijkomt (zie foto).