Het is mei 1968. Studenten protesteren tegen de maatschappij van toen: de machtsverhoudingen, klassendiscriminatie en het ouderwetse onderwijssysteem. Al snel slaat het protest over van studenten op arbeiders en in korte tijd ligt heel Frankrijk plat.

In deze chaotische periode van demonstraties zijn er middelbare scholieren die over een maand hun "bac" moeten halen. Maar de middelbare scholen zijn geblokkeerd en de leraren zijn in staking. Normaliter bestaat het eindexamen uit mondelinge en theoretische toetsen, verspreid over meerdere dagen, waarmee scholieren toegang tot de universiteit krijgen. De situatie dwingt de Franse regering ertoe het baccalaureaatssysteem aan te passen. Het resultaat is een ongekend hoog slagingspercentage. Op 13 mei 1968 stonden de middelbare scholen vooraan in de Parijse processie. En op dat moment nam niemand het examen serieus. "We hebben er niet voor gestudeerd," was de algemene tendens.

Mondelinge examens

Op het ministerie van Onderwijs is paniek vanwege de stakingen. Medio mei vraagt de rector van Rennes om uitstel van het baccalaureaat. Geen sprake van, vindt de minister. Daarom doet de rector van Reims een tegenvoorstel: een mondeling eindexamen.
De minister van Onderwijs neemt op 28 mei ontslag en zijn opvolger valideert een mondeling baccalaureaat. Rond 27 juni organiseert elke academie de examens. Ze worden in één dag gehouden en de resultaten zijn nog dezelfde avond bekend. Om te evalueren gebruiken de leerkrachten het schoolrapport, wat resulteert in een slagingspercentage van 81,3%, vergeleken met 62% in 1967.

Toch een positief effect

Maar onderzoek van de Universiteit van Bonn laat zien dat deze beslissing ook positieve effecten had op de betrokken jongeren.
Door de onrusten werden er in 1968 alleen twee mondelinge toetsen afgenomen bij de eindexamenleerlingen en behaalde dertig procent meer scholieren het flink afgeslankte baccalaureát, wat ze toegang geeft tot de universiteit. Het zijn vooral studenten uit middenklassengezinnen, die, wanneer de toets niet was versoepeld, het niet hadden gered. Toch blijkt deze groep op latere leeftijd hogere opleidingen te doen, meer te verdienen en dit ook door te geven aan de volgende generatie.

Het niet doorgaan van het baccalaureát gaf scholieren uit een lager socialer milieu dus de kans om in hun vervolgopleiding te laten zien wat ze konden.

Het zal ook in Nederland interessant zijn om het carrièrepad van de eindexamenleerlingen van 2020 te volgen. Want het onderzoek naar de Franse scholieren laat zien dat als je diploma’s relatief makkelijk "weggeeft", mensen daar baat bij hebben. Het zou dus positief kunnen uitpakken!