De inkomsten kunnen afkomstig zijn van verschillende inkomenscategorieën. Deze inkomsten worden "catégoriels" genoemd.

Voor de berekening van het totale bruto-inkomen moeten alle netto-inkomsten bij elkaar worden opgeteld, zoals:

• Lonen en salarissen;
• Werkloosheidsuitkeringen;
• Inkomen uit onroerend goed;
• Ouderdomspensioenen;
• Ondersteunende betalingen;
• Niet-commerciële en commerciële winsten;
• Landbouwvoordelen;
• Meerwaarden, op roerende en professionele goederen;
• Bezoldiging van de bestuurders van een vennootschap.

Wat wordt bedoeld met netto inkomen?

• Het netto salaris wordt verkregen na aftrek van de beroepskosten. De beroepskosten die aftrekbaar zijn van salarissen zijn:
  • ofwel 10% van het salaris;
  • ofwel de werkelijke kosten
• Bij een werkloosheidsuitkering mag 10% in mindering worden gebracht, maar minimaal € 437 (of € 962 voor langdurig werklozen) en maximaal € 12.502.
  • Als het jaarinkomen lager is dan dit minimum, dan is de aftrek gelijk aan het inkomen.
• Bij ouderdomspensioenen geldt ook een korting van 10% met een minimum van € 389 per gepensioneerde en een maximum van € 3.812 per huishouden.
• Inkomsten uit onroerend goed kunnen worden verminderd:
  • bij micro foncier met 30%, tenzij voor het régime réel gekozen wordt;
• Inkomsten van zelfstandigen:
  • bij micro BIC: 50% of 71% van de omzet, afhankelijk van de activiteit, tenzij voor het régime réel gekozen wordt;
  • bij micro BNC: 34% van de omzet, tenzij voor het régime réel gekozen wordt.

Om het totale netto inkomen te verkrijgen, moet je van het totale bruto inkomen de uitgaven aftrekken die in het officiële bulletin van de overheidsfinanciën staan vermeld. Bijvoorbeeld:

• het jaarlijkse bedrag van de steun die je hebt betaald;
• het bedrag dat je hebt bijgedragen aan een pensioenspaarplan;
• een deel van de CSG dat betrekking heeft op de opbrengsten van activa en de opbrengsten uit beleggingen en investeringen.

Het netto belastbaar inkomen is gelijk aan het totale netto inkomen waarop bepaalde aftrekposten in mindering moeten worden gebracht:

• Bijzondere aftrekpost voor ouderen of gehandicapten;
• Aftrek voor ten laste komende kinderen die gehuwd zijn of een gezin leiden.

Bijzondere aftrekpost voor ouderen of gehandicapten

65-plussers en personen met een handicap kunnen in aanmerking komen voor een inhouding als hun inkomen onder een bepaalde grens ligt.

Aftrek voor ten laste komende kinderen die gehuwd zijn of een gezin leiden

Als je een gehuwd kind, een PACS-stel of een kind met zijn of haar kind huisvest, profiteer je niet van een verhoging van het aantal parts, maar van een aftrek van € 5.888,- per gehuisveste persoon (jouw kind + zijn/haar kinderen en/of zijn/haar partner).

De berekening van het aantal fiscale parts gebeurt in 2 stappen.

Parts met betrekking tot de gezinssituatie

Als je alleen bent, heb je maar één fiscaal part en doe je dus een individuele aangifte. Dat kan zijn omdat je alleenstaand, gescheiden of weduwe/weduwnaar bent en geen kinderen ten laste hebt.

Als je met z’n tweeën een gezamenlijke aangifte doet, profiteer je van 2 parts.
Maar wees voorzichtig, want niet alle koppels kunnen samen worden belast.
Het kan wel wanneer jullie getrouwd zijn, in een PACS samenleven of weduwe/weduwnaar bent met één of meer afhankelijke kinderen.

Parts met betrekking tot het aantal kinderen

Extra parts

Sommige situaties geven recht op een half extra part (+0,5):

• Alleenstaande ouder: je woont en voedt jouw kind op 1 januari van het belastingjaar alleen op;
• Handicap: je bent voor meer dan 80% gehandicapt en hebt de gehandicaptenkaart;
• Veteraan;
• Oorlogsweduwe;
• Je woont alleen op 1 januari en hebt minstens 5 jaar een kind alleen opgevoed.

Het beginsel van het gezinsquotiënt is dat het bedrag van de inkomstenbelasting evenredig moet zijn aan de lasten die worden veroorzaakt door het aantal personen ten laste van het fiscale huishouden.

Om het gezinsquotiënt te bepalen, moet je het netto belastbaar inkomen en het aantal fiscale parts kennen waarop je recht hebt.

Samen met het familie-quotiënt kan de marginale belastingtranche (TMI) worden bepaald. De tabel met belastingschijven (de barème, of voluit barème progressif de l’impôt sur le revenu) komt immers overeen met het belastbaar inkomen voor 1 part.

De familiequotiënt (QF) bepaalt hoe hoog de TMI ligt.

We gaan verder met het voorbeeld van een echtpaar zonder kinderen met een familiequotiënt van € 35.000. We maken weer gebruik van de barème 2018.

De familiequotiënt van € 35.000 wordt in stukken gehakt. Over de eerste € 9.964 hoeft geen belasting te worden betaald. Over het gedeelte tot € 27.519 wordt 14% geheven en het restant wordt met 30% belast.

Dit totaal vermenigvuldigen we met het aantal parts. Het echtpaar heeft geen kinderen, dus 2 parts. De bruto belasting is dus 4.702 x 2 = € 9.404.

De netto belasting is een gecorrigeerde versie van de bruto belasting. De belangrijkste correcties zijn de korting en de limiet op het gezinsquotiënt.

Toepassing van de limiet op het familiequotiënt

Hoe meer kinderen je hebt, hoe lager je belastingrekening. De wetgeving legt (in 2019) een maximum van € 1.551 per half part op voor het aantal kinderen ten laste (€ 775 euro voor kinderen die wisselend bij de ouders verblijven).

Wanneer je alleen jouw kind opvoedt, krijg je voor het eerste kind een half part extra (dus 1 in plaats van een half part). Het part voor het eerste kind heeft in 2019 een maximum van € 3.660.

Het halve part dat aan gehandicapten, veteranen, enz. wordt toegekend, heeft een maximum van € 3.098.

Kortingen toepassen

De korting (décote) op de inkomstenbelasting geldt alleen voor personen wier brutobelasting onder een bepaald plafond ligt.

Om voor deze steun in aanmerking te komen, mag de bruto belasting niet hoger zijn dan:

• € 1.595 voor één persoon;
• € 2.627 voor een echtpaar of een PACS.

De korting is dan gelijk aan :

• € 1.196 - ¾ bruto belasting voor een alleenstaande ;
• € 1.970 - ¾ bruto belasting voor een echtpaar of een PACS.

Toepassing van de vermindering van 20%

De 20% korting is de tweede belastingaanpassing, die van toepassing is op het bedrag na korting.

Om ervan te kunnen profiteren, moeten de referentiebelastinginkomsten (RFR) lager zijn dan het plafond:

• € 18.984 + € 3.797/half part voor een alleenstaande;
• € 37.968 + € 3.797/half part voor een paar.

Als jouw RFR iets hoger is, is de verlaging van toepassing maar degressief:

• RFR tussen € 18.984 en € 21.036 (+€ 3.797/half part) voor één persoon;
• RFR tussen € 37.968 en € 42.072 (+€ 3.797/half part) voor een paar.

Aftrek van belastingverminderingen en -kortingen

Belastingverminderingen en -kortingen worden, na correctie, in mindering gebracht op het bedrag van de netto belasting. Er is een uitgebreide lijst van zaken die recht op belastingkorting geven, zoals de CITE regeling voor de energieverbetering van woningen, maar ook donaties aan verenigingen, kinderopvang, schoolkosten, hulp aan huis, vakbondsbijdragen, investeringen in huurwoningen of kleine en middelgrote bedrijven, enz.